De gezworen vijanden van een goede nachtrust

De effecten van alcohol op de nachtrust 

Ons sociaal leven zorgt ervoor dat we vaker ‘s avonds alcohol drinken dan overdag. Meerdere wetenschappelijke studies (geleid door onder andere het AASM, American Academy of Sleep Medicine) hebben echter het negatieve effect op onze slaap en zelfs op de dag nadien al bewezen. 

Na de euforie komt de slaperigheid 

Zodra het euforische effect van alcohol voorbij is, volgt er een fase van slaperigheid. Dat komt omdat alcohol een verdovend middel is dat inwerkt op het centrale zenuwstelsel. Daardoor verminderen de motoriek en de functionele activiteiten en worden verscheidene vormen van spanning, zoals angst, getemperd. 

In dat opzicht bevordert alcohol het inslapen, maar vergis u niet! De kwaliteit van de slaap die daarop volgt zal anders zijn. 

Een versnipperde nacht 

In het tweede deel van de nacht komen de negatieve gevolgen van alcohol op de nachtrust naar boven.  

Enerzijds vermindert alcohol sterk de duur van de diepe slaap, die cruciaal is voor een goede nachtrust, en werkt talrijke ontwaakfases in de hand. 

Anderzijds spant ons lichaam zich in om de alcohol weg te werken die ons vergiftigt. Met als gevolg een extra belasting voor ons lichaam, een frequente behoefte om te urineren en uitdroging. 

Daardoor zal u niet in topvorm wakker worden en ook uw cognitieve vermogens zullen de eerste uren minder zijn dan gewoonlijk. 

Enkele tips als u van plan bent ‘s avonds te drinken 

U merkt het, alcoholmisbruik voor het slapengaan kan u beter vermijden. Toch zijn er enkele zaken die de ongemakken van een dronken avond kunnen beperken: 

• wacht drie uur na uw laatste glas voordat u gaat slapen 
• drink twee glazen water na elk glas alcohol 
• neem nooit een slaappil nadat u alcohol hebt gedronken 

De effecten van tabak op de nachtrust 

Verschillende wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat nicotine een schadelijk effect heeft op de slaap, voornamelijk om twee redenen:  

• nicotine heeft een stimulerend, psychotroop effect 
• ‘s nachts zal het gebrek aan nicotine (de belangrijkste verslavende stof van tabak) een gevoel van ontwenning veroorzaken, waardoor de slaapkwaliteit beïnvloed wordt 

De effecten van koffie op de nachtrust 

Hoewel niet iedereen op dezelfde manier op cafeïne reageert, komt het vaak voor dat koffiedrinkers moeilijkheden ondervinden om in slaap te vallen, zelfs uren na het laatste kopje. 

Als u tot die categorie behoort, is het beste advies dat we u kunnen geven geen koffie (of andere cafeïnehoudende dranken zoals thee, energiedranken ...) te drinken minder dan vier uur voordat u gaat slapen. 

Aangezien cafeïne een opwekkend middel is, gaat het effect ervan op de slaap verder dan enkel moeilijkheden om in slaap te vallen. Ook de slaapkwaliteit lijdt eronder. De hartslag versnelt waardoor ons lichaam ‘s nachts meer inspanningen moet leveren om te herstellen. 

De effecten van bepaalde geneesmiddelen op de nachtrust 

Opioïde medicatie 

Als onderdeel van een behandeling wordt bij matige of intense pijn soms opioïde medicatie (opiaten of morfine) voorgeschreven. Deze geneesmiddelen behoren tot de familie van de benzodiazepinen en bevatten psychoactieve stoffen, die van opium zijn afgeleid en die pijnstillende en euforische eigenschappen hebben. 

Ze zijn niet alleen gevaarlijk verslavend, maar deze substanties hebben ook dezelfde impact op de slaap als illegale drugs. Neem ze dus met voorzichtigheid en onder strikt medisch toezicht. 

Wat met slaapmedicatie? 

Slaappillen kunnen het inslapen vergemakkelijken en de slaapkwaliteit verhogen, op voorwaarde dat ze in kleine dosissen en gedurende een beperkte periode (maximaal een maand) gebruikt worden. Ook hier is het sterk aangeraden om niet aan zelfmedicatie te doen, maar om goede medische begeleiding in te schakelen. 

Na enkele weken vermindert de werkzaamheid sterk en is het nodig om de dosis te verhogen, wat tot verslaving kan leiden. Het afbouwen van slaapmedicatie moet geleidelijk gebeuren, anders kunnen de ongemakken groter zijn dan bij het begin. Behalve slapeloosheid, kunnen hoofdpijn, prikkelbaarheid, angst en soms zelfs stuiptrekkingen optreden. 

Vond u dit artikel interessant? Bekijk ook onze andere blogberichten over goed slapen.